امروزه تلویزیون ها با کاربرد ها و امکاناتی وارد بازار می شوند که  به واسطه امکانات موجود کارایی خاصی از خود به نمایش می گذارند. برای انتقال داده های صوتی و تصویر از دستگاه منبع مانند دستگاه دی وی دی  به طور خلاصه هر وسیله ای که به تلویزیون وصل شود از پورت های اتصال استفاده می شود. خصوصیات پورت های اتصال و حتی کابل اتصال در نحوه ارائه و انتقال داده بسیار مهم است.یکی از این کانال های انتقال داده کانال ۵٫۱ است که در بعضی از تلویزیون ها موجود و در بعضی دیگر موجود نیست. کانال انتقال داده ۵٫۱ جایگزین بسیاری از کابل های اتصال در تلویزیون شده و از شلوغی اطراف تلویزیون جلوگیری می کند. ما در اینجا تلویزیون هایی را مورد آزمایش قرار می دهیم تا ببینیم آیا قابلیت انتقال صدای ۵٫۱ کاناله را دارند یا اینکه آیا دارای ورودی و خروجی صدای ۵٫۱ کاناله هستند.

کانال صوتی چیست؟

درعلم الکترونیک یا مخابرات، کانال به معنی مسیری برای انتقال انرژی و اطلاعات است. درتلویزیون کانال صوتی مسیری است که در آن داده های صوتی جریان می یابند. محدوده صدایی که انسان قادر به شنیدن آن است خود یک کانال صوتی است. انسان می تواند از ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز را بشنود بنابراین این محدوده صدا خود یک کانال صوتی است که انسان قادر به شنیدن آن است. در هنگام پخش موسیقی صداهای مختلفی به گوش انسان می رسد برای مثال صدای دیس دیس خود یک کانال است، صدای دمب دمب خود یک کانال دیگر است، صدای خواننده یک کانال دیگر است و…. همه این صدا ها در محدوده شنوایی انسان بوده و قادی به شنیدن آن هستیم.

کانال های صوتی در تلویزیون ها

تلویزیون های زیادی توسط شرکت های سازنده وارد بازار می شوند و هرکدام با ویژگی های صوتی و تصویری متفاوت از هم متمایز می شوند. بیشتر تلویزیون های موجود در بازار دارای سیستم صوتی ۲ کاناله هستند یعنی در تلویزیون از ۲ اسپیکر استفاده شده است و تمام صدا از این دو بلندگو ارائه می شود. هرچه تعداد بلندگو ها بیشتر باشد یعنی تعداد کانال های صوتی ارائه شده در تلویزیون بیشتر باشد صدای واضح تر و دامنه ای بیشتر از صدا را می توان دریافت کرد. تلویزیون ۲٫۱ کاناله که معمولا در مشخصات آن قید می شود یعنی از ۲ عدد اسپیکر و یک عدد ساب ووفر در تلویزیون استفاده شده است. اگر تعداد اسپیکر ها بیشتر از ۳ عدد باشد، صدای Surround از تلویزیون دریافت می شود.

صدای Surround چیست؟

صدای Surround صدایی همه جانبه است که دارای جزئیات زیادی از صدای ارائه شده توسط تلویزیون است. هر چه میزان کانال های صوتی افزایش پیدا کند به مراتب کیفیت صدا و جزئیات آن افزایش می یابد. صدا سوراند را می توان با بیشتر از ۳ عدد اسپیکر دریافت کرد، بنابراین صدای سوراند با ۲ اسپیکر و ۱ عدد ساب ووفر نمی توان شنیده شود یعنی بسیاری از افکت های صوتی را نمی توان شنید.

صدای سوراند ۵٫۱ کاناله چیست؟

صدای سوراند ۵٫۱ کاناله از ۵ عدد اسپیکر و ۱ عدد اسپیکر ارائه می شود، معمولا چون ساب ووفر محدوده ی کوچکی از دامنه طول موج صدا را پوشش می دهد با مقدار ۰٫۱ یا ۰٫۲  نمایش داده می شود. گاها به سیستم صوتی ۵٫۱ سیستم صوتی ۶ کاناله هم می گویند چون ساب ووفر هم خود یک کانال صوتی است.

کانال  صوتی۵٫۱ چه زمانی اهمیت پیدا می کند؟

اکثر کاربران از تلویزیون استفاده معمولی را دارند، یعنی همان سیستم صوتی اتخاذ شده از طرف شرکت سازنده برایشان بسنده می کند. اما برخی از کاربران می خواهند از تلویزیون و سیستم صوتی آن استفاده حرفه ای را داشته باشند.  کاربرانی که دارای اسپیکر های ۵٫۱ کاناله با ورودی صوتی دیجیتال و HDMI ARC هستند می توانند از این ویژگی یا کانال صوتی تلویزیون استفاده کنند. لازم به ذکر است که یک سیستم که خروجی ۵٫۱ کاناله را ارائه دهد مورد نیاز است که در این جا تلویزیون این کار را انجام می دهد. بعضی از تلویزیون ها صدای ۵٫۱ کاناله را از طریق کابل های صدای دیجیتال و HDMI ARC و بعض دیگر از طریق DTS و یا Dolby Digital صدا را ارائه می دهند. شما باید تلویزیونی را انتخاب کنید که هر دوی این اتصالات را داشته باشد.

آرایش سیستم صوتی ۵٫۱ کاناله به چه صورت است؟

شما اگر دارای اسپیکر های ۵٫۱ کاناله هستید ما یک روش را برای آرایش اسپیکر ها پیشنهاد می کنیم که حداکثر کیفیت را بتوانید از آنها دریافت کنید.  شما ۵ عدد اسپیکر و یک عدد ساب ووفر دارید.شما بهتر است که ۲ عدد اسپیکر را در طرف چپ و راست در قسمت جلوی تلویزیون قرار دهید، اسپیکر مرکزی هم در وسط قرار می گیرد و ۲ عدد اسپیکر در سمت چپ و راست در پشت سر خود قرار دهید و ساب ووفر هم در روبروی خود و معمولا در وسط قرار می گیردف در این حالت بهترین کیفیت صدا را دریافت خواهید کرد. طبیعی است اگر ساب ووفر را در گوشه اتاق قرار دهید از کیفیت و افکت های صدا محروم خواهید بود. ما شماتیکی از آرایش اسپیکر ها را در زیر آورده ایم:

آرایش اسپیکر های ۵٫۱ کاناله برای تلویزیونی که صدای ۵٫۱ کاناله را پشتیبانی کرده و یا ارائه می دهد.

 

در واقع شما در انتخاب تلویزیون بسیار دقت کنید،چرا که تلویزیون باید کارایی های مورد انتظار را از خود به نمایش بگذارد. ویژگی های موجود در تلویزیون کاربرد های متفاوتی دارند. ویژگی کانال صوتی ۵٫۱ برای کسانی که از این ویژگی می خواهند استفاده کنند بسیار حائز اهمیت است. در بعضی از ویدیو ها افکت های صوتی وجود دارد که با صدای ۲ کاناله یا صدای ۲٫۱ کاناله قابل دریافت نیست و در صورت استفاده از سینما خانگی یا ساوند بار می توان آن ها را دریافت کرد و برای این منظور صدای Surround لازم است که این صدا از سیستم صوتی با بیشتر از ۳ اسپیکر ارائه می شود.  در واقع کانال ۵٫۱ از شلوغی کابل های اطراف تلویزیون جلوگیری می کند و در صورت نبودن این پورت در تلویزیون می توان بخش هایی از صدا و تصویر را به صورت جداگانه از تلویزیون دریافت کرد شما در اینجا شماتیکی از اتصال سیستم صوتی ۵٫۱ کاناله را به تلویزیون مشاهده فرمایید:

در این تصویر همان طور که مشاهده می فرمایید کابل های HDMI داده های صوتی ۵٫۱ کاناله و تصویر را به سیستم صوتی ۵٫۱ کاناله انتقال می دهند.سیستم صوتی تصویر را از طریق کابل HDMI به تلویزیون انتقال می دهد. تلویزیون نیز صدای ۵٫۱ را از طریق خروجی صدای دیجیتال به سیستم صوتی می فرستد، این یک نوع روش اتصال کابل ها برای دریافت صدای ۵٫۱ کاناله است برای تلویزیونی که دارای خروجی صدای دیجیتال می باشد. در تصاویر زیر روش هایی دیگر برای بهره مندی از صدای Surround ارائه شده است.

در تصویر سمت راست کابل های HDMI صدای  و تصویر را به سیستم صوتی ۵٫۱ کاناله منتقل کرده و از سیستم صوتی صوتی تصویر و صدای ۵٫۱ کاناله را به تلویزیون منتقل می کنند و تلویزیون هم صدای ۵٫۱ کاناله را به سیستم صوتی منتقل و صدای ۵٫۱ کاناله از سیستم صوتی پخش می شود. در تصویر سمت راست آرایش اتصالات به گونه ای دیگر است، کابل های HDMI تصویر و صدا را به تلویزیون منتقل کرده و از آنجا صدای ۵٫۱ کاناله از طریق کابل HDMI ARC یا خروجی صوتی دیجیتال به سیستم صوتی منتقل و از آنجا پخش می شود.

جریان داده های DTS 5.1  از طریق کابل دیجیتال اپتیکال/HDMI ARC

گذرگاه داده های DTS5.1 از طریق کابل اپتیکال/HDMI ARC به این معنی است که آیا تلویزیون داده ها یا سیگنال های DTS 5.1 را  از منبع دریافت  می کند و آن را از طریق کابل اپتیکال/HDMI ARC به گیرنده منتقل می کند. داده های DTS 5.1 در دیویدی ها و بلوری ها وجود دارد و برای کسانی که از این منابع  استفاده می کنند می تواند از داده های DTS 5.1 آن بهره ببرند. برای اینکه ببینیم که آیا تلویزیون از این گذرگاه پشتیبانی می کند. داده های DTS  را از یک منبع مانند دستگاه دیویدی  بر روی تلویزیون پخش کرده و تلویزیون را از طریق کابل دیجیتال/HDMI ARC به دستگاه گیرنده صدا وصل می کنیم حالا ببینیم صدایی که پخش می شود صدای ۵٫۱ است یا اینکه گذرگاه آن را به ۲٫۱ کاناله کاهش داده است. 

جریان داده های Dolby digital 5.1  از طریق کابل دیجیتال اپتیکال/HDMI ARC

گذرگاه داده های Dolby Digital 5.1 از طریق کابل اپتیکال/HDMI ARC به این معنی است که آیا تلویزیون داده ها یا سیگنال های Dolby Digital 5.1 را  از منبع دریافت  می کند و آن را از طریق کابل اپتیکال/HDMI ARC به گیرنده منتقل می کند. داده های Dolby Digital 5.1 در دیویدی ها و بلوری ها وجود دارد و برای کسانی که از این منابع  استفاده می کنند می تواند از داده های Dolby digital 5.1 آن بهره ببرند. برای اینکه ببینیم که آیا تلویزیون از این گذرگاه پشتیبانی می کند. داده های Dolby Digital 5.1 را از یک منبع مانند دستگاه دیویدی  بر روی تلویزیون پخش کرده و تلویزیون را از طریق کابل دیجیتال/HDMI ARC به دستگاه گیرنده صدا وصل می کنیم حالا ببینیم صدایی که پخش می شود صدای ۵٫۱ است یا اینکه گذرگاه آن را به ۲٫۱ کاناله کاهش داده است.

چه زمانی از Dolby Digital و DTS استفاده کنیم؟

شما به گذرگاه Dolby digital و DTS نیاز دارید زمانی که بخواهید داده های صوتی ۵٫۱ کاناله را از تلویزیون به جریان بیندازید. DTS کیفیت بهتری دارد و بر Dolby Digital  ارجعیت دارد اما محتوای Dolby Digital  بیشتر است. زمانی که از دستگاه های دیویدی یا دستگاه بلو ری استفاده می کنید DTS کارآمد است اما زمانی که می خواهید صدا را به صورت جداگانه از طریق کابل دیجیتال به تلویزیون انتقال دهید Dolby Digital کارآمد خواهد بود.

صدای Surround با داده های متنوع

۳ نوع داده صوتی و شیوه کد گذاری و شکستن کد برای آن ها وجود دارد.  در اینجا ۳ نوع فرمت صدا وجود دارد. فرمت های Bitstream که Dolby Digital و DTS نام دارند که فشرده سازی شده اند و فرمت PCM که فشرده سازی نشده است. از لحاظ فشرده سازی داده های صوتی به PCM و Bitstream تقسیم بندی می شوند.

صدای BitStream

 از آنجا که در این فرمت صدا قسمت هایی از صدا یا به عبارتی سیگنال هایی که از کیفیت بالایی برخوردار نیستند، حذف شده و به گیرنده که اسپیکر ها هستند انتقال نمی یابند. در نتیجه حذف این سیگنال های ضعیف کیفیت صدا کاهش می یابد اما کاهش کیفیت صدا  برای ما زیاد قابل تشخیص نیست. دستگاه تولید کننده صدا، صدا را فشرده سازی می کند و دستگاه گیرنده آن را از حالت فشرده خارج و پخش می کند، دستگاه گیرنده باید توانایی دکد کردن داده های صوتی را داشته باشد وگرنه قادر به پخش صدا نخواهد بود.

صدای PCM

صدای PCM برخلاف صدای BitStream فشرده نمی شود و در داده های صوتی سیگنال های قوی و ضعیف وجود دارد بنابراین یه مقداری سنگین است. اکثر تلویزیون ها آن را پشتیبانی نمی کنند. کابل HDMI صدای با دامنه سیگنال های متفاوت (PCM) را پشتیبانی می کند. اگر دستگاه یا تلویزیون قادر به پخش صدای ۵٫۱ کاناله PCM نباشد آن را به ۲٫۱ کاناله کاهش می دهد.

روش های تنظیم تلویزیون برای استفاده از سیستم صوتی در تلویزیون های مختلف

تلویزیون ال جی

تلویزیون سامسونگ

 

تلویزیون Sony

 

تلویزیون Vizio

 

جمع بندی

گذرگاه ۵٫۱ به تلویزیون اجازه می دهد که داده های صوتی ۵٫۱ کاناله از دستگاه فرستنده مانند دیویدی و دستگاه بلو ری توسط تلویزیون دریافت و از طریق کابل دیجیتال و یا HDMI ARC به دستگاه گیرنده که اسپیکر ها هستند انتقال یابد. این گذرگاه از شلوغی اطاف تلویزیون جلوگیری کرده و بسیاری از کابل ها را می توان حذف کرد. صدای ۵٫۱ کاناله به صورت Surround است و جذابیت خاصی را در هنگام تماشای فیلم ها و محتوای دارای این ویژگی ایجاد می کند.  هر تلویزیون نحوه تنظیم  سیستم صوتی جدا گانه ای دارد که ما آن ها را ارائه دادیم تا کاربر بتواند حداکثر استفاده از تلویزیون را داشته باشد.